Nihil minus, contraque illa hereditate dives ob eamque rem laetus. Quodsi ipsam honestatem undique pertectam atque absolutam. Scientiam pollicentur, quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Cur igitur, inquam, res tam dissimiles eodem nomine appellas? Minime vero probatur huic disciplinae, de qua loquor, aut iustitiam aut amicitiam propter utilitates adscisci aut probari. Earum etiam rerum, quas terra gignit, educatio quaedam et perfectio est non dissimilis animantium. Nec enim ignoras his istud honestum non summum modo, sed etiam, ut tu vis, solum bonum videri. Nonne videmus quanta perturbatio rerum omnium consequatur, quanta confusio? Scisse enim te quis coarguere possit? Universa enim illorum ratione cum tota vestra confligendum puto. Septem autem illi non suo, sed populorum suffragio omnium nominati sunt.
Nec vero alia sunt quaerenda contra Carneadeam illam sententiam. Num igitur dubium est, quin, si in re ipsa nihil peccatur a superioribus, verbis illi commodius utantur? De quibus etsi a Chrysippo maxime est elaboratum, tamen a Zenone minus multo quam ab antiquis; Faceres tu quidem, Torquate, haec omnia; Serpere anguiculos, nare anaticulas, evolare merulas, cornibus uti videmus boves, nepas aculeis. Quod non faceret, si in voluptate summum bonum poneret. Ne vitationem quidem doloris ipsam per se quisquam in rebus expetendis putavit, nisi etiam evitare posset. Voluptatem cum summum bonum diceret, primum in eo ipso parum vidit, deinde hoc quoque alienum;
Experiamur igitur, inquit, etsi habet haec Stoicorum ratio difficilius quiddam et obscurius. Infinitio ipsa, quam apeirian vocant, tota ab illo est, tum innumerabiles mundi, qui et oriantur et intereant cotidie. Vobis autem, quibus nihil est aliud propositum nisi rectum atque honestum, unde officii, unde agendi principlum nascatur non reperietis. Atque haec contra Aristippum, qui eam voluptatem non modo summam, sed solam etiam ducit, quam omnes unam appellamus voluptatem. Polemoni et iam ante Aristoteli ea prima visa sunt, quae paulo ante dixi. Nam quibus rebus efficiuntur voluptates, eae non sunt in potestate sapientis. Ita graviter et severe voluptatem secrevit a bono. Partim cursu et peragratione laetantur, congregatione aliae coetum quodam modo civitatis imitantur; Vide, ne magis, inquam, tuum fuerit, cum re idem tibi, quod mihi, videretur, non nova te rebus nomina inponere.
Facit igitur Lucius noster prudenter, qui audire de summo bono potissimum velit; Deinde disputat, quod cuiusque generis animantium statui deceat extremum. Ex quo intellegitur officium medium quiddam esse, quod neque in bonis ponatur neque in contrariis. Non est ista, inquam, Piso, magna dissensio. Et summatim quidem haec erant de corpore animoque dicenda, quibus quasi informatum est quid hominis natura postulet. Eaedem res maneant alio modo. Cum autem in quo sapienter dicimus, id a primo rectissime dicitur. Ut ad minora veniam, mathematici, poëtae, musici, medici denique ex hac tamquam omnium artificum officina profecti sunt. Quam multa vitiosa! summum enim bonum et malum vagiens puer utra voluptate diiudicabit, stante an movente? Habes, inquam, Cato, formam eorum, de quibus loquor, philosophorum. Hoc ille tuus non vult omnibusque ex rebus voluptatem quasi mercedem exigit. Sed tamen enitar et, si minus multa mihi occurrent, non fugiam ista popularia. Nihil acciderat ei, quod nollet, nisi quod anulum, quo delectabatur, in mari abiecerat.
